Het is een wijdverbeid en hardnekkig misverstand dat de vrijmetselarij ook echt iets is. Dat het iets tastbaars is, dat het bestaat.
Zelfs sommige leden van verenigingen van vrijmetselaren, zgn. Loges, geloven dat. Maar niets is minder waar. Het woord vrijmetselarij wordt eigenlijk totaal verkeerd geinterpreteerd. Waarschijnlijk komt dit door onbegrip en het feit dat het zo simpel is dat men het gewoon niet aan wil nemen.
Maar een simpel feit is nu eenmaal dat de vrijmetselarij als concreet en duidbaar iets feitelijk helemaal niet bestaat. Daarom is antwoord geven op de vraag wat het nou eigenlijk is vrijmetselarij dan ook niet echt goed mogelijk en loopt men vaak vast in details. Iets dat niet bestaat kun je ook niet goed beschrijven. Vrijmetselarij is dan ook niet iets tastbaars, noch een organisatie of stroming of zo. Ook is het beslist geen religie of geloof.
Nee, vrijmetselarij is gewoon alleen maar een levenshouding. Niet meer dan dat.
Een levenshouding.
Een persoonlijke attitude, iets waar iedereen persoonlijk voor kan kiezen, een persoonlijke jouw eigen manier van omgaan met de wereld, met de mensen en de dingen in het leven van alledag om je heen.
En alszodanig derhalve zeer individueel bepaald en ook tijdsgebonden. Omstandigheden die zich in de loop der tijd wijzigen, leeftijd, persoonlijke ervaringen e.d. dicteren nu eenmaal een andere kijk op de dingen. Een levenshouding is iets dat groeit over de jaren.
Een levenshouding kan ook niet meer zijn dan een streven het zo goed mogelijk te doen onder de gegeven omstandigheden, daarbij uitgaande van bepaalde basisprincipes.
Vrijmetselarij is dus niet meer dan een voortdurend streven een zo goed mogelijk mens te zijn. Of beter nog, proberen zo goed mogelijk een mens te zijn. Naar vermogen, dat wel. en ook, ieders individuele vermogen; er kan dus ook geen algemene maatstok of regel zijn.
Dus weer iets dat niet uitgelegd of exact geduid kan worden. Ieders persoonlijke levenshouding gaat immers verder niemand iets aan. Dat moet je zelf bepalen, naar eigen vermogen. Daar mag je je met je eigen principes hoe verheven of juist die ook mogen zijn helemaal niet tegenaan bemoeien.
Hoewel je dus helemaal geen lid van een vereniging van vrijmetselaren hoeft te zijn om een dergelijke levenshoudig na te streven is er maar een manier om je zo'n ma?onnieke levenshouding eigen te maken en dat is om gedurende een langere periode simpelweg deel te nemen aan ma?connieke bijeenkomsten en ceremonieen.
Daar gaat men nl. op een bepaalde eigenaardige manier met elkaar om en daar speelt men een allusief spel waardoor men elkaar de gelegenheid biedt zichzelf beter te leren kennen. Daardoor wordt men gedwongen -ieder op z'n eigen niveau- over zichzelf en over de dingen na te denken en kan men zich een levenshouding eigen maken. Het hoeft niet, maar het kan en het gaat eigenlijk vanzelf. Het socratische karakter staat een ieder toe zich op z'n eigen niveau te ontwikkelen. In die zin wordt het ook wel eens een leerschool genoemd.
Het organiseren van dergelijke bijeenkomsten nu is het enige doel en vormt het enige bestaansrecht van de organisatie genaamd Vrijmetselarij in al haar geledingen. Die organisatie bestaat uit individuele autonome verenigingen die niets met elkaar van doen hebben anders dan dat ze allemaal op dezelfde manier werken en georganiseerd zijn. Daardoor is de mogelijkheid van uitwisseling gewaarborgd. Ze erkennen elkaar op grond van het feit dat ze op dezelfde manier werken. Maar de Loge is en blijft autonoom, dat is de hoogste organisatievorm, die zijn allemaal onafhankelijk. Er is wel een soort federatief verband.
Met werken wordt de manier bedoeld waarop men in die bijeenkomsten met elkaar omgaat, die typisch ma?connieke stijl. Hetgeen ook is wat de vrijmetselaar zich op den duur eigen maakt en waardoor dat inzicht en die rust in jezelf ontstaat die de basis vormt van een evenwichtig mens in een woelige omgeving, iemand die in de regel zal streven naar harmonie.
Vorm en inhoud van die bijeenkomsten zijn sterk traditioneel bepaald en dat complex van tradities vormt in wezen eigenlijk het enige bezit, het enige dat de vrijmetselarij onderscheidt van andere instellingen waar men zich een levenshouding kan aanleren.
Ook de vrijheid van geest die de leden elkaar zeer bewust laten is typisch voor de vrijmetselarij. Men compareert, vergelijkt meningen, maar legt elkaar niets op. Kent in die zin ook geen dogmas. Er wordt van uitgegaan dat een ieder recht heeft op zijn eigen waarheid. De ware kunst is nu juist het met elkaar verkeren en elkaar toch vrij laten in de eigen mening. Best een moeilijke opgave.
Omdat het nadenken over je levenshouding en het bewust nastreven van bepaalde principes nu eenmaal bij de meeste mensen pas op een bepaalde leeftijd plaats vindt, vind je in de Loges in de regel mensen die pas zijn toegetreden na het afronden van de wilde jaren enz. en wanneer de maatschappelijke verplichtingen e.d. een beetje tot rust gekomen zijn.
Maar ook en gelukkig in toenemende mate veel heel jonge mensen.